Rusya’nın hibrit savaş konsepti Ukrayna’daki sıcak çatışmadan çok önce, Kırım’ın işgaline hazırlık yapılan dönemde başladı. İletişimi soğuk savaş döneminin teknik ve araçlarından soyutlayarak gerçek anlamda bir siber propaganda savaşı olarak ele alan Ruslar, bu alanda öncülük yaptılar. Siber saldırı timleriyle altyapı hazırlayan Ruslar, troll ekipleri kurma, gazete yorumlarıyla kamuoyu etkileme, özelleştirilmiş reklam (microtargeting) yöntemiyle sosyal medya kullanıcılarının kanaatlerini değiştirme gibi faaliyetleri ciddi bir koordinasyonla gerçekleştirdiler.
Trump’ın başkan seçildiği Amerikan seçimlerinde Rusya’nın dijital seçim sistemine etkisinin konuşulması ve öte yandan microtargeting yöntemlerini yasadışı yollardan elde ettiği verilerle mükemmelleştiren Cambridge Analitica skandalının patlaması, Rus tesirinin farkında olan ancak karşı tedbirleri önceliklendirmediği için taktik anlamda atıl kalan Batı, son sıcak çatışmayla hareketlenmeye başladı.
Savaş boyunca artık dijital dünyayla büsbütün entegre olmuş modern insanın askerliğine de şahitlik etmiş olduk. Aileleriyle temas kurmak, kendi ülkeleri lehine ya düşman aleyhine propaganda yapmak gibi basit ve iyi niyetli gerekçelerle de olsa akıllı telefon kullanan askerler büyük askeri zafiyetlere neden oldular. Yayımladıkları video ve görsellerin metadata denen konum, tarih, saat bilgisi gibi bilgileri düşman unsurlar tarafından çözüldü ve bu yüzden düşman isabetli istihbaratla birçok hedefi vurabildi. Öte yandan, aynı akıllı telefonlar düşmanın savaş suçu teşkil eden eylemlerinin tespitinde büyük rol oynadı. Aynı zamanda aileleriyle görüntülü vs. konuşabilen askerlerin moral motivasyonunu artırdı. Üstelik, genel bir yasak ilan edilse de askerlerin mezkur gerekçelerle kaçak yollarla akıllı telefon kullanmaya devam ettikleri tespit edildi.
Rusya, uydu ve gözetleme teknolojileri açısından Batı’nın çok gerisinde ve Ukrayna’nın görece daha zayıf ordusuyla daha etkili savaşabilmesi, özellikle ABD tarafından sağlanan uydu istihbaratına bağlanıyor. Rusya’nın zayıf teknolojili ve eski uyduları hem GPS alternatifi bir konumlandırma işlevi üstlenemiyor, hem de gözlem uydularının çözünürlüğü ABD ile karşılaştırılınca çok düşük. (Pikselde 50 cm – pikselde 5 cm) Rusya bu yüzden çoğu zaman körlemesine hareket ediyor ve uydu harici keşif yöntemlerine dayalı istihbarata mecbur kalıyor. Öte yandan Ukrayna, çok net tespit edilen hedeflere sınırlı sayıdaki vuruş gücünü yönlendirebiliyor. Rusya bu stratejik körlüğünün önüne, cep telefonu sinyal takibi, sosyal medyada paylaşılan görsellerin metadatasını deşifre etme gibi yöntemlerle geçti. Yalnız askerlerin değil, subayların da sair sebeplerle kullandığı cep telefonları ve sinyaller takip edilerek birlik intikalleri tahmin edildi.
Ukrayna’daki bu gelişmeler etüd edilerek, Türk Ordusu’nun düşman körleştirme stratejisi kapsamında bir eğitim paketi geliştirilebilir. Metadata gizleme, istihbari bilgiyi yok etme eğitimi çok kısa ancak etkili olacaktır. Öte yandan, kullanımı kaçınılmaz olan telefonların takip eden düşman unsura yanlış istihbarat vermesini sağlamak da mümkündür. MASA bu konuda bir eğitim paketi ve istihbarat karıştırıcı ürünle TSK’ya hizmet sunabilir.
Bir Cevap Yazın