Avrupa ve Asya’yı pençesine alan Kara Veba’nın birçok siyasi, sosyolojik ve ekonomik etkisi olmuştu. Bunlar arasında göz ardı edilen ancak en çok etkili olan sonuçlardan biri, para arzının ve ücretlerin yükselmesiydi. Serflik yöntemiyle yapılan tarım, serf nüfusun ölmesi sebebiyle sekteye uğramıştı. Tarım işçisi olarak çalışan özgür köylüler bu nedenle daha fazla ücret talep etmeye başladılar. Bu talebi karşılamak için İngiltere başta olmak üzere birçok ülkede daha fazla sikke basılmaya başlandı. Ortaçağ Avrupa’sında uzun süre devam eden ve çoğu bölgede baskın olan barter sistemi yerine doğrudan paranın kullanılmasının yaygın hale gelmesi bu olaydan sonra gerçekleşti.
Koronavirüs salgını sonrasında bütün dünyada para arzı arttı. Bozulan tedarik zincirleri ve daralan alım/satım hacmi nedeniyle büyüme stratejilerinin sürdürülebilmesi için hemen bütün merkez bankaları parasal genişlemeyi tercih ettiler. Koronavirüs sonrasında gelişmiş ülkelerde 2021’de para arzının büyüme oran ortalaması %7.3, gelişmekte olan ülkelerde %10.1 oldu. Ancak modern ekonominin Ortaçağ ekonomisinden farkları nedeniyle bu yükselen ücretler ve artan alım gücü anlamına gelmedi. Para arzının artması, finans sektörünü rahatlattı, önde gelen borsalarda görülmemiş bir performas yarattı. Öte yandan arzın enflasyonist etkisi ABD başta olmak üzere bütün ekonomilerde rekor enflasyon rakamlarına neden oldu.
Ukrayna Savaşı’nın patlak vermesi, yeni ekonominin bir diğer boyutunda etkili olacak. Küresel tedarik zincirleri halihazırda yara almışken, savaş gibi kriz anlarında çok daha ciddi ve milli güvenlik meselesi haline gelen aksamalar yaşanabildiği görüldü. Önde gelen birçok düşünce kuruluşu bunun “daha ucuza üretim yapılan yer” arayışını bitireceğini öngörüyor. Ülkeler tekrar otarşi arayışlarına dönecek. Artan enflasyon ve para arzı karşısında bütün dünyada düşen alım gücünün yarattığı siyasi huzursuzluk da bu süreci hızlandıracak. Kendine yetebilirlik, özellikle enerji alanında bütün Batı’nın gündeminde. Kendine yetebilirlik hamleleriyle istihdamı artırıp yerelleşen tedarik zincirleriyle ithal bağımlılığı azaltacaklar.
Bir Cevap Yazın